Hassuna, Samarra, Halaf

Kolejny krok do przodu:

Z IX tysiąclecia p.n.e. pochodzą pierwsze ślady wytwarzania materiałów z lekko wypalanej gliny (kultura Karim Szahir), jednak wyrobów garncarskich zaczęto używać dopiero w VII tysiącleciu p.n.e. 

Początki VII tysiąclecia to także powstanie osad opierających się prawie wyłącznie na uprawie roli i hodowli, takich jak Dżarmo w północnym Iraku, Çatalhöyük w Anatolii, późniejsze warstwy z Jerycha. Osiedla te rozwinęły się najpierw na płaskowyżach i pośród gór, gdzie pierwotnie występowały dzikie odmiany uprawianych potem roślin i udomowionych zwierząt. 

Dopiero później stałe osady pojawiły się w żyznych dolinach rzek: kultura Hassuna w Mezopotamii (początki VI tysiąclecia p.n.e.), zastąpiona później przez kulturę Samarra (ok. 5500 lat p.n.e.), a następnie Halaf (koniec VI tysiąclecia p.n.e.). Dwie ostatnie kultury przyczyniły się do ekspansji wiedzy metalurgicznej (opartej na wykorzystaniu miedzi), opanowanej w VI tysiącleciu p.n.e. na terenie Anatolii (początki chalkolitu).

Kultura Hassuna: podczas badań archeologicznych, na  miejscu Tell Hassura znaleziono ceramikę oraz narzędzia świadczące o istnieniu rolnictwa. Spośród wielu znalezisk jest gliniany posążek przypominający  figurkę Bogini Matki z Çatalhöyük.

Kultura Samarra: 

Polepszenie warunków bytu dzięki udoskonaleniu rolnictwa w połowie VI tysiąclecia p.n.e. przyczyniło się do rozwoju sztuki. Wśród znalezisk znajdowały się figurki kobiet z oczami wypełnionymi bitumem oraz w kształcie kawy. Do głównych form naczyń zaliczane są owalne półmiski, półkoliste misy oraz koliste dzbany. Ceramika użytkowa malowana była na ciemnobrązowy odcień (wewnątrz i zewnątrz), na który nanoszono jasne ornamenty geometryczne: pasy z krzyżykami, trójkąty, zygzaki, romby czy prostokąty, meandry. Na talerzach umieszczano wizerunki ludzi i zwierząt.

Przy zdobieniu ceramiki stosowano motywy geometryczne, figuralne (po raz pierwszy w dziejach Mezopotamii) bądź mieszane geometryczno-figuralne. Przykładem malarstwa figuralnego jest ornament na jednym z talerzy. Przedstawia kompozycję z czterech kobiet z rozpuszczonymi włosami i trzema palcami u rąk. Grupa wizerunków ułożona jest na kształt swastyki, otoczonej kręgiem ze skorpionów. 

Źródło: http://www.sourcememory.net/veleda/?p=385

Prawdopodobnie każda z kompozycji, umieszczonej na ceramice Samarra miała za zadanie przekazanie określonej treści, lecz jest ona zbyt ulotna, aby można ją było zinterpretować. Malowidła te świadczą o umiejętności wyrażania przez artystę pojęć abstrakcyjnych

Kultura Halaf: 

Ludność kultury Halaf zamieszkiwała przeważnie duże umocnione osady. Pomieszczenia mieszkalne budowano z suszonej cegły na planie prostokątnym, choć na wschodnich obszarach spotykane są domostwa na planie koła. Jedno z odkrytych pomieszczeń mieszkalnych posiadało przedsionek, który przeznaczony był na warsztat garncarski. Znaleziono w nim piec i wyroby ceramiczne. Obok warsztatu usytuowane było miejsce kultu. Wewnątrz znajdował się posążek Bogini Matki, przed którą znaleziono figurkę klęczącego mężczyzny oraz misę z darami wotywnymi. Na podstawie zaobserwowanego zwyczaju umieszczania przez późniejszych władców Mezopotamii własnych podobizn przed posągami bóstw przypuszcza się, że klęcząca figurka uosabiała uprzywilejowanego sługę bogini.

Źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_Halaf

Ceramika najstarszych warstw kultury Halaf tworzona była bez użycia koła garncarskiego, ale była wypalana w zamykanych piecach, w których możliwa była regulacja temperatury, i zdobiona charakterystycznymi geometrycznymi lub w kształcie zwierząt, ludzi i ptaków ornamentami w barwach czarnych bądź czerwono-pomarańczowych. Ceramika odkryta w młodszych warstwach wykonywana była na kole garncarskim.

Ludność kultury Halaf korzystała zarówno z narzędzi kamiennych, jak i miedzianych, znany był ołów i wóz kołowy, ciągnięty przez woły lub osły. Odnaleziono także wiele wisiorków kamiennych, które najprawdopodobniej wykorzystywano jako pieczęcie. Taki wniosek nasunął się po zbadaniu bryłek gliny z odciskami wisiorków i sznurków, którymi wiązano wory i kosze. Znalezisko ponadto stanowiło dowód na pojawienie się własności prywatnej.

Lokalizacja kultury Halaf. Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kultura_Halaf

Cieszę się. Zbliżamy się do pierwszych cywilizacji.

Myślę, że z każdym krokiem do przodu będzie łatwiej, chociażby z powodu większej dostępności do wszelkich źródeł. No sama nie wiem. Zobaczymy.

Pozdrawiam

Beata